Sędzia

W kręgu zawodów prawniczych jest to stanowisko najbardziej odpowiedzialne, od decyzji sędziego zależy bowiem dalszy los osób, biorących udział w procesie - nierzadko dotyczy to całego przyszłego życia oskarżonego. Zadaniem sędziego jest wnikliwe zapoznawanie się z aktami danej sprawy, poznawanie zdań wszystkich stron biorących udział w procesie i analizowanie dowodów w rezultacie czego wydaje wyrok, opierając się na przepisach prawa.

Sędzia jest funkcjonariuszem publicznym, sądzącym sprawy oraz wymierzającym sprawiedliwość. Istnieją sędziowie zawodowi i niezawodowi, mogą być mianowani lub wybierani. W Polsce są jedynie sędziowie zawodowi, którzy w sądach I instancji orzekają z reguły z udziałem ławników. Zawód sędziego oddzielany jest od innych zawodów prawniczych jako specyficzny i określony wymogami niezawisłości.

Predyspozycje do zawodu

Niezwykle istotne w zawodzie sędziego są predyspozycje etyczne, zdolność zachowania bezstronności, brak uprzedzeń, sztuka wyważenia racji, wiedza i intuicja psychologiczna, pracowitość. Ważna jest umiejętność myślenia w sposób charakterystyczny dla prawnika, czyli logicznie, ściśle, racjonalnie. Wiedza prawnicza okazuje się często niewystarczająca w skomplikowanych przypadkach. Dlatego ważna jest też orientacja w naukach społecznych.

Bardzo istotna cechą w tym zawodzie jest poczucie odpowiedzialności. Przyszły sędzia musi posiadać doskonałe przygotowanie merytoryczne do zawodu i takie umiejętności, jak szybkość uczenia się oraz realizm w ocenie sytuacji. Pozycja społeczna sędziego jest w Polsce bardzo wysoka. Cieszy się on dużym uznaniem, szacunkiem, poważaniem otoczenia. Ma to również związek z godziwym wynagrodzeniem sędziów.

Sędziowie mogą pracować na różnych stanowiskach w sądach rejonowych, okręgowych i apelacyjnych. Poza bardzo szeroką wiedzą z zakresu nauk prawa i nauk społecznych od kandydatów na sędziów wymagane jest przede wszystkim silne poczucie sprawiedliwości i odpowiedzialności. Istotna jest również bezstronność oraz zdecydowanie. Jak w przypadku innych zawodów prawniczych sędziego musi cechować logiczne myślenie i dokładność. Jest to zawód wymagający silnej psychiki ze względu na ogromną odpowiedzialność jaka spoczywa na pracownikach tego zawodu.

Zarobki sędziego

Wynagrodzenie sędziów w Polsce reguluje odpowiednia ustawa. Zarobki sędziów są uzależnione od rodzaju (szczebla) sądu, w którym pracują. Minimalne pensje zasadnicze to 9920 zł brutto w sądzie rejonowym, a maksymalne to 15 630 zł brutto w sądzie apelacyjnym. Do wynagrodzenia zasadniczego sędziów dochodzą dodatki za staż pracy. Wynoszą one od 5 do 20 proc. wynagrodzenia zasadniczego, ale najniższa stawka dodatku stażowego dodawana jest po 5 latach pracy, a następnie dodawany jest 1 proc. za każdy kolejny rok - do maksymalnie 20 proc. pensji zasadniczej.

Warto jednak podkreślić, że sędziom nie wolno podejmować innych prac zarobkowych, prowadzić działalności gospodarczej czy zasiadać w organach spółek prawa handlowego – dodaje businessinsider.com.pl. Jedynym innym źródłem ich dochodu może być działalność dydaktyczna.

Jak zostać sędzią?

Tak samo jak w przypadku innych zawodów prawniczych, również w przypadku sędziego pierwszym etapem na drodze kariery zawodowej jest ukończenie studiów prawniczych, oferowanych przez wszystkie uniwersytety oraz wybrane szkoły wyższe niepubliczne. Studia prawnicze są pozbawione specjalizacji i dają absolwentom ogólną wiedzę prawniczą. Dopiero po zakończeniu nauki i uzyskaniu dyplomu można podjąć decyzję o dalszej drodze prawniczej.

Egzamin na aplikację sędziowską ma charakter dwuetapowego konkursu. W pierwszej kolejności należy zdać test jednokrotnego wyboru z wiedzy prawniczej, składający się ze 150 pytań. Podczas drugiego etapu trzeba rozwiązać trzy kazusy (z zakresu prawa prywatnego, karnego i publicznego).

Osoby uprawnione do ubiegania się o aplikację ogólną muszą spełniać poniższe warunki:

• posiadać obywatelstwo polskie i korzystać z pełni praw cywilnych i obywatelskich
• posiadać nieposzlakowaną opinię
• nie mogą być skazane prawomocnym wyrokiem za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe
• nie jest przeciwko nim prowadzone postępowanie karne o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe
• mają ukończone wyższe studia prawnicze kraju i uzyskały tytuł zawodowy magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Polsce
• zdały z wynikiem pozytywnym egzamin wstępny na aplikację ogólną i znalazły się na liście kwalifikacyjnej w zaplanowanym limicie wolnych miejsc na aplikację.

Aplikacja sędziowska trwa 3 lata. Odbywa się w jednym miejscu w Polsce - Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury w Krakowie. Zajęcia realizowane są raz w miesiącu. Po każdym zjeździe organizowany jest egzamin praktyczny. Równolegle aplikanci odbywają praktyki.

Podczas trwania aplikacji każdemu aplikantowi zostanie przydzielony patron-koordynator, nadzorujący przebieg praktyk i służący pomocą merytoryczną oraz dodatkowo będzie wyznaczony patron danej praktyki. Do niego będzie należało zapoznanie aplikanta z jego obowiązkami, zaś po zakończeniu praktyki będzie przedstawiał patronowi - koordynatorowi ocenę aplikanta wraz z opinią. Na tej podstawie patron-koordynator będzie tworzył końcową ocenę przebiegu aplikacji sędziowskiej przez aplikanta.

Po zakończeniu pierwszego etapu aplikacji, aplikant będzie zdawał egzamin zawodowy. Warunkiem dopuszczenia do niego będzie pozytywne zaliczenie dotychczasowych sprawdzianów i praktyk. Egzamin sędziowski będzie składać się z części pisemnej (zadania praktyczne) oraz ustnej (kazusy). Aplikanci, którzy uzyskają negatywny wynik z egzaminu lub nie przystąpią do niego, będą mogli w ciągu 18 miesięcy przystąpić do niego raz jeszcze.

W wypadku pozytywnego zaliczenia egzaminu, aplikant zostanie skierowany do pracy w charakterze asesora sądowego.

Podczas trwania aplikacji, aplikanci mogą pracować tylko i wyłącznie na stanowiskach dydaktycznych i naukowych, mają jednak możliwość otrzymywania stypendium (przewidziane dla każdego aplikanta) w wysokości na pierwszym roku ok. 3500 zł.